Vitamin A là loại vitamin cần thiết đối với cơ thể. Tuy nhiên, bổ sung vitamin A như thế nào cho đúng lại là điều không hề dễ dàng. Nhất là đối với những trường hợp thiếu vitamin A trầm trọng, có nhu cầu bổ sung vitamin A cao và buộc phải sử dụng viên uống vitamin A. Một trong các thắc mắc thường gặp nhất là nên uống vitamin A trước hay sau bữa ăn.
1. Tác dụng của vitamin A với cơ thể
Vitamin A (có tên khoa học 3-Dehydroretinol) là một loại vitamin thiết yếu đối với cơ thể, có nhiều lợi ích như duy trì chức năng biểu mô, hỗ trợ thay thế tế bào da, duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh,... Tuy nhiên cơ thể người không thể tự tổng hợp được vitamin A mà phải hấp thụ nó thông qua thức ăn hoặc chuyển hóa từ các tiền chất của vitamin A là các carotenoid (alpha - carotene, beta - carotene và beta - cryptoxanthin).
Bình thường, khoảng 90% vitamin A trong cơ thể người được dự trữ ở gan dưới dạng este- retinol. Khi nguồn cung cấp bị gián đoạn thì vitamin A dự trữ sẽ được giải phóng để đáp ứng cho nhu cầu của cơ thể. Tuy nhiên, nguồn dự trữ này sẽ cạn dần theo thời gian, và các biểu hiện của tình trạng thiếu vitamin A sẽ xuất hiện.
Các hậu quả điển hình của tình trạng thiếu vitamin A có thể kể đến như quáng gà, da khô, trẻ em chậm phát triển, rối loạn chức năng sinh sản,... Do đó, bổ sung vitamin A cho cơ thể đầy đủ luôn là vấn đề quan trọng và cần được quan tâm.
Thiếu vitamin A có thể gây ra tình trạng quáng gà, da khô, trẻ em chậm phát triển, rối loạn chức năng sinh sản - Ảnh: ST
2. Nên uống vitamin A trước hay sau bữa ăn?
Khi cơ thể bị thiếu vitamin A trầm trọng hoặc trẻ em có nhu cầu vitamin A, việc bổ sung vitamin A qua thực phẩm có thể là chưa đủ mà sẽ cần đến các biện pháp tích cực hơn. Trong các biện pháp này, biện pháp đơn giản và được sử dụng nhiều nhất hiện nay là sử dụng viên uống bổ sung vitamin A.
Loại viên uống bổ sung vitamin A thường được chỉ định cho các trường hợp bao gồm phòng tránh quáng gà, bệnh sởi do thiếu vitamin A, bạch sản vùng miệng, tiêu chảy trong thời kỳ thai sản,...
Tuy đem lại nhiều lợi ích, nhưng nếu sử dụng vitamin A bổ sung sai cách lại có thể gây nên nhiều tác hại nguy hiểm cho sức khỏe như gây độc cho gan, rối loạn sắc tố da, chán ăn, buồn nôn, rối loạn tâm thần,... Do vậy việc sử dụng viên uống bổ sung vitamin A cần phải thực hiện đặc biệt thận trọng dưới sự chỉ định của bác sĩ để đảm bảo đúng liều lượng, đúng chỉ định và đúng cách dùng.
Do là một loại vitamin tan trong dầu, nên việc uống vitamin A trước hay sau bữa ăn có vai trò rất quan trọng đối với tính hiệu quả của sự hấp thu. Chất béo có trong bữa ăn có thể hòa tan vitamin A, từ đó giúp cơ thể có thể dễ dàng hấp thu vitamin A từ ống tiêu hóa.
Vì thế, viên uống bổ sung vitamin A nên được sử dụng trong vòng 1h sau bữa ăn để đảm bảo sự hấp thu diễn ra hiệu quả hơn, tốt nhất là sử dụng sau bữa ăn sáng. Đồng thời, trong bữa ăn, mọi người nên ăn những thực phẩm có lượng chất béo nhiều hơn thông thường để giúp vitamin A hòa tan nhanh hơn, đi vào máu thuận lợi hơn.
Uống vitamin A sau bữa ăn sẽ giúp cơ thể hấp thu tốt hơn - Ảnh: ST
3. Cách bổ sung vitamin A
Hiện nay Vitamin A đang được sử dụng rộng rãi trên thị trường và trong các chiến dịch bổ sung vitamin A của Bộ Y tế đang ưu tiên sử dụng đường uống.
Những đối tượng nên được bổ sung vitamin A gồm trẻ em và bà mẹ sau khi sinh. Riêng đối với trẻ em tùy thuộc vào độ tuổi mà liều lượng sử dụng sẽ thay đổi cho phù hợp, chẳng hạn như:
- Trẻ < 6 tháng nếu được bú mẹ đầy đủ sẽ không cần bổ sung thêm vitamin A vì hàm lượng vitamin có trong sữa mẹ đã đủ cho trẻ ở độ tuổi này. Tuy nhiên nếu trẻ không được bú mẹ thì cần phải bổ sung vitamin A với liều 50.000 đơn vị/lần.
- Trẻ từ 6 đến 12 tháng tuổi nên được bổ sung vitamin A với liều 100.000 đơn vị/lần vì lúc này hàm lượng vitamin A có trong sữa mẹ đã không còn đủ so với nhu cầu của trẻ.
- Đối với trẻ > 12 tháng-36 tháng tuổi liều lượng vitamin A cần bổ sung thêm cho trẻ là 200.000 đơn vị/lần.
- Đối với bà mẹ sau sinh trong vòng 1 tháng đầu sau đẻ nên được bổ sung vitamin A với liều 200.000 đơn vị/ lần.
- Đối với các trường hợp có biểu hiện tình trạng thiếu vitamin A như: khô mắt, đỏ mắt, nhìn mờ, quáng gà.... thì nên lặp lại liều như trên sau 4 - 6 tuần.
Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả và an toàn, trước khi bổ sung vitamin A, mọi người nên tham khảo ý kiến của bác sĩ về liều lượng và thời gian sử dụng.
Tóm lại, để cơ thể hấp thụ vitamin A một cách hiệu quả, mọi người nên uống sau bữa ăn. Nếu bạn đang dùng bất kỳ loại thuốc nào hoặc uống rượu bia, sử dụng thuốc lá, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ về khả năng tương tác thuốc để đảm bảo sự an toàn.